UEFA'nın olaylı Braga maçında kırmızı kart gören Volkan Şen'e kestiği ceza, birçok soruyu beraberinde getirdi.

Volkan Şen'in 2016 yılı sonuna kadar oynamaması ne anlama geliyor? Bu cezanın emsalleri var mı? Ceza, EURO2016'yı kapsıyor mu? Cezanın TFF'ye bildirilmemesi normal mi? UEFA talimatlarına göre cezanın süresi ne olmalıydı?

İşte tüm bu soruları, işin uzmanı olan uzun yıllar hukuk müşaviri olarak görev yapan avukat Suat Cem Abanazır'a sorduk.

VOLKAN ŞEN’İN AVRUPA ŞAMPİYONASI’NDA OYNAYAMAMASI “HAKSIZLIK” OLUR

1- Volkan Şen’in cezasının temeli nedir?

Volkan Şen aslında ikinci sarı karttan oyundan atıldı. Yani hakem, futbolcunun ikinci sarı kart almasına kadarki tüm eylemlerini sarı kart ile cezalandırmayı uygun gördü. Burada önemli olan hakem Ivan Babek’in olayları raporuna nasıl aktardığıdır. Hakem, raporunda televizyonda gördüklerimiz dışında, futbolcunun ayrıca fiili veya sözle eylemde bulunmadığını belirttiyse, futbolcunun kırmızı kart gördükten sonraki eylemleri UEFA Kontrol, Etik ve Disiplin Organı ve sonraki aşamalarda bu yönde değerlendirilecek.

2- Hakemi itmenin ayrı bir cezası var mı?

İtme fiilinin ayrıca düzenlendiği bir madde yok. Zaten UEFA’nın genel uygulaması, önemli gördüğü bazı eylem türleri dışında genel ifadeler kullanarak karar organlarına hareket serbestisi sağlamak yönünde. Bununla birlikte, elimizde sevk veya ceza nedenleri olmamasına rağmen UEFA Disiplin Talimatı’nın uygulanan muhtemel maddeleri konusunda bir fikir yürütme imkanımız var.

Buna göre, UEFA Disiplin Talimatı’nın 15. maddesinin 1. fıkrasının “b” bendine göre “hakemi taciz etmek”, 2 maç veya belirli bir süre ceza verilmesini beraberinde getirebilmekte. Aynı maddenin “e” bendinde ise “saldırının” cezası 3 maç veya belirli bir süre ceza olarak belirlenmiş. Volkan Şen’in hareketinin neden saldırı olarak değerlendirilebileceği bir sonraki soruda görülecek. UEFA Disiplin Talimatı’nın 15. maddesinde belirtilen cezalar, olayın oluş biçimine göre artırılabileceğini belirten 17. maddesi karar organına ciddi bir hareket serbestisi sağlıyor.

3- UEFA daha önce bu maddeleri uyguladı mı?

Evet. Özellikle “hakemi taciz” ile ilgili madde Bursaspor’lu Musa Çağıran’ın eylemlerinin bir sonucu olarak kullanılmıştı. Musa Çağıran 2012-2013 Sezonu’nda oynanan Twente-Bursaspor maçında – karar metnine göre – 4. hakemi bariz bir biçimde rahatsız etmiş, alaycı bir biçimde alkışlamış ve küfür etmişti. UEFA’nın yetkili organı, eski UEFA Disiplin Talimatı’nda yer alan ve 15. maddenin 1. fıkrasının “b” bendi ile aynı olan hükmü uygulayarak futbolcuya 3 maç ceza vermişti.

Bu kararda dikkat çeken konu, ceza verilirken futbolcunun eylemlerini meydana getirdiği andaki psikolojik durumunun ve aldıkları mağlubiyet neticesinde oluşan hayal kırıklığının hiçbir şekilde dikkate alınmadığıdır. Bu çerçevede Volkan Şen’in “hakemin yönetimi” veya “elenmenin verdiği üzüntü” nedeniyle bu hareketleri yapmış olması indirim nedeni olamayacaktır. Musa Çağıran’ın daha önceden de bir UEFA maçındaki hareketi nedeniyle ceza almış olmasının ağırlaştırıcı neden olduğunu da belirtmek gerekir.

Volkan Şen’in hareketinin “saldırı” olarak nitelenebileceğini yukarıda belirtmiştik. Bu iddianın temelini Lazar Markovic’in 2014-2015 Sezonu’nda Liverpool’da oynarken aldığı cezanın gerekçesinde bulabiliriz. Lazar Markovic aslında “itme” nedeniyle bir saldırı gerçekleştirmemişti; ancak UEFA karar metninde“saldırı”nın nasıl oluşabileceğini sayarken “itme” fiilini de açıkça yer vermişti.

4- UEFA’nın kulüp turnuvalarında alınan cezalar milli maçlarda da geçerli olabilir mi?

Kural olarak böyle bir durum mümkün değil. Bununla birlikte, hukukta sıklıkla gördüğümüz üzere bu konuda da bir istisna söz konusu. Gerek UEFA Disiplin Talimatı’nın 15. maddesinin 3. fıkrasında gerekse, 2015/2016 Sezonu UEFA Avrupa Ligi Talimatı’nın 48.01 maddesinde “ciddi ihlallerde”, cezaların UEFA’nın diğer turnuvalarını içine alacak şekilde genişletilebileceği açıkça belirtilmiş.

Volkan Şen’in durumuna baktığımızda ise, cezanın milli maçlarda da uygulanması hukuken aşırılıklara ve dengesizliklere yol açacak. BU yorumun açıklaması ise şöyle; Fenerbahçe’nin 31 Aralık 2016 tarihine kadar Avrupa’da 2 Şampiyonlar Ligi 3. Ön Eleme Turu, 2 Şampiyonlar Ligi Play-Off ve 6 Şampiyonlar Ligi Gruplar maçı olmak üzere toplam 10 maç yapma ihtimali söz konusu. Fenerbahçe’nin Şampiyonlar Ligi ön elemelerinde veya Play-Off’larda elenmesi halinde dahi UEFA Avrupa Ligi’nde en az 6; en fazla 8 maç yapma durumu var. Yani Volkan Şen’in her halükarda Avrupa’da 10 maçta yer alamayacak. Eğer bunun üzerine Milli Takım’ın Avrupa Şampiyonası’nda oynayacağı en az 3 ve en fazla 7 maç da eklenirse, futbolcuya toplamda -muhtemel- 17 maç ceza verilmiş olacak. Bu durumun futbolcunun hareketleri ve UEFA uygulamaları dikkate alındığında son derece ağır olduğunu belirtmekte fayda var.

Buna ek olarak Türkiye Futbol Federasyonu’na konuyla ilgili bir yazının gidip gitmemesi de bir işaret olarak alınabilir. UEFA’nın kulüp şampiyonalarındaki eylemleri nedeniyle kulüplere ve kişilere verdiği cezalar Türkiye Futbol Federasyonu’na bilgi amacıyla gönderiliyor veya duruma göre gönderilmeyebiliyor. Eğer Türkiye Futbol Federasyonu’nu doğrudan ilgilendiren bir durum olsaydı, yani futbolcuya verilen ceza milli maçlara aksettirilseydi, bu durum derhal Federasyon’a bildirilirdi. Bu bildirim derhal yapılmadıysa, cezanın milli maçlara etkisinin olmadığına yönelik bir kanıt olarak alabiliriz.

5- Bundan sonra ne olacak?

Herşey bitmiş değil. Karardan etkilenenlerin ve disiplin müfettişlerinin UEFA Temyiz Organı’na başvurmaları mümkün; ancak başvuru cezanın uygulanmasını durdurmayacak. UEFA Temyiz Organı’nın kararı da UEFA Statüsü’ne göre bu olayda nihai karar olmayacak zira, şu anki haliyle Volkan Şen’in cezası CAS’ın yetkisi içerisinde. UEFA Temyiz Organı’nın CAS’ın yetkisini ortadan kaldıracak şekilde ceza düşürmesinin düşük bir ihtimal olduğunu göz önüne alırsak; bu süreçte nihai kararın CAS tarafından verilmesinin muhtemel olduğunu belirtmek gerekir. CAS’a yapılacak başvuru da cezanın uygulanmasını durdurmayacaktır.